欢迎访问本站。
Confucius' Analects in Latin 15 Confucian Analects Les Entretiens de Confucius 论语
16
1. Ki familia invasura erat Tchoan yu. Jan yeou et Ri lou
revisentes ad Confucium dixerunt: Dominus Ki mox habebit rem cum Tchoan yu.
Confucius ait: K'ieou, nonne est tuum hoc crimen? Ista Tchoan yu, olim a priscis
regibus habita est uti orientalis Mong domina; praeterea est in regni confinium
meditullio; estque reguli domui subdita: quit ut invadatur fiet (1)? Jan yeou
subjunxit: dominus vult hoc; nos duo ejus ministri, ambo non volumus. Confucius
respondit: K'ieou, historiographus Tcheou jen habebat effatum sic expressum:
exerturus vires adeat dignitates; qui non possit, absistat; si periclitantem non
sustentet, prolabentem non erigat, tunc futurus cuinam usui ille coeci ductor?
Imo tuum die tum aberrat. Si tigris vel urus effugiat e septo, si chelonium vei
jaspis vitietur in arca medio, id cujusnam culpa (2)? Jan yeou inquit: nunc illa
Tchoan yu bene munita est, et tamen proxima ad nostram Pi: si modo non occupet,
posterioribus generationibus certo erit filiorum nepotumque sollicitudo.
Confucius respondit: K'ieou, sapiens odit hujusmodi renuentem dicere se velle
rem, et firmiter praetexentem rei excusationes. K'ieou audivi, tenentes regnum
et habentes familiam non angi infrequentia subditorum, sed angi non aequa juris
distributione; non angi paupertate, sed angi quod non sit pax. Etenim si aequa
distributio, non erit paupertas; si concordia, non infrequentia; si pax, non
erit eversio. Haec ita se habent (3): quapropter si remotiores populi necdum se
submittant, tunc expolienda externa virtus ad attrahendos illos; cumque illos
attraxeris, illos tunc pace confirmes. Nunc tu Yeou cum K'ieou, adjuvatis
dominum vestrum; remotior populus non se subjicit, et tamen non potestis
attrahere (4); regnum divisum concidit distrahiturque in partes, nec potestis
conservare: et adhuc molimini movere scuta et hastas in regni visceribus. Ego
timeo ne Ki Suen sollicitudo non versetur in Tchoan yu, sed inveniatur
honorarium diathyrum intra (5).
2. Confucius ait: cum in imperio viget ordo, tunc ritus, musiea, et armis
infigendae, punitiones ab imperatore procedunt: cum imperio deest ordo, tunc
ritus, musica et bellicae expeditiones a regulis procedunt: si a regulis
procedunt, circiter decem intra aetates, pauci non amittent; si a toparchis
procedunt, quinque intra aetates pauci non amittent; si domestici ministri
tenent regni potestatem, tres intra aetates pauci non amittent. Si imperium
tenet ordinem, tunc administratio non erit penes toparchas; si imperium servat
ordinem, tunc plebis homines non disceptabunt.
3. Confucius addit: vectigalia abierunt e reguli domo, quinque abhinc
generationes; administratio devenit ad magnos magistratus, a quatuor jam
generationibus. Ideo isti tres Hoan reguli pronepotes attenuati sunt (1).
4. Confucius ait: utiles sunt tres amicitiae, noxiae tres amicitiae: congredi
rectum, conjungi sincero, sociari multorum scio, utilitati erit: congredi
expertum fucandi, congredi peritum blandiendi, congredi pronum garrulitati,
damno erit.
5. Confucius ait: utiles sunt tres amores, perniciosi tres amores. Amare
discernere ritus et musicam, amare dicere aliorum bona, amare multiplicare
sapientes amicos, utilitati erunt. Delectari effreni voluptate, delectari
licentioribus vagationibus, delectari epularum deliciis, intertrimento sunt (2).
6. Confucius ait: assistentis ad insignem virum dantur tria errata. Si ejus
sermo nondum te attigerit et loquaris, vocatur praecipitantia: si sermo te
attigerit, et non loquaris, vocatur occultatio; si nondum observaveris vultus
apparentiam et loquaris, vocatur coecitas.
7. Confucius ait: sapiens habet tria cavenda. Adolescentiae tempore, sanguine et
spiritibus nondum confirmatis, quod cavere est, impudicitia continetur: cum
attigerit suam maturam a tatem, sanguine et spiritibus modo corroboratis, quod
cavendum, consistit in rixis: provectus ad suam senectutem, sanguine et
spiritibus jam fatiscentibus, quod caveat, est acquirendi cupiditas.
8. Confucius ait: sapiens tria sunt quae veretur; veretur coeli numen, veretur
magnos viros, veretur Sanctorum verba. Vulgaris homo non cognoscit coeli numen,
adeoque nec veretur: parvifacit magnos viros, ludificatur Sanctorum verba.
9. Confucius ait: qui nativa sapiunt sapientia, primi sunt ordinis: qui studio
addiscunt eam, secundi sunt: qui obtusi student ei, rursus ab his secundi: qui
obtusi et non student, vulgus jam censentur infimum (1).
10. Confucius ait: sapiens habet novem curas: in visu intendit claritati, auditu
intendit sagacitati, ore attendit comitati, habitu attendit modestiae, verbis
attendit fidelitati, actionihus intendit sedulitati, dubitans cogitat
interrogare, irascens cogitat secutura incommoda, videns lucrum cogitat
justitiam.
11. Confucius ait: aspicientes honum, quasi nequeant assequi (2); aspicientes
malum, quasi tangerent bullientem aquam: ego vidi hujusmodi homines, ego audivi
hujusmodi proverbium. At latitantes domi ad rimandas suas notiones, et
exercentes aequitatem ad prodendam suam doctrinam, ego audivi hujusmodi
proverbium, nondum vidi hujusmodi homines (3).
12. T'si King regulus habebat equorum mille quadrigas; mortis die, populus
nullam invenit virtutem, quam celebraret. Pé i et Chou t'si fame perierunt ad
montis Cheou yang radicem; populus usque in praesens celebrat illos. "Vere non
pensat divitias, sed solum pensat excellentiam" illud nonne de his dictum (4)?
13. T'chen king percunctatus a Pé yu ait: tu porro habuistine extraordinariam
auditionem? Respondens ait: nondum. Olim cum solus staret, ego Li festinans
pertransii aulam; inquit: studesne Odis? respondi: nondum. Nisi studeas Versibus,
non habebis unde loquaris. Ego Li recessi, et studui Versibus. Altera die, cum
etiam solus staret, ego Li properans pertransii oecum; inquit: studesne Ritibus?
Respondi: nondum. Nisi studeas Ritibus, non habebis unde consistas. Ego Li
recessi et studui Ritibus. Audivi haec duo. T'chen kang abiit, et gaudens ait:
quaerens unum, teneo tria: audivi de Versibus, audivi de Ritibus, et insuper
audivi sapientem abstrahi a suo filio. (1).
14. Regni principis uxorem, princeps appellans eam vocat adjutricem, et adjutrix
se nominans vocat parvam puellam: regni homines appellantes eam vocant principem
adjutricem, et appellantes apud exteras ditiones vocant modicae virtutis minorem
principem; exterarum ditionum homines appellantes eam etiam vocant principem
adjutricem (2).
Confucius' Analects in Latin 17
感谢您访问本站。