欢迎访问本站。
Confucius' Analects in Latin 13 Confucian Analects Les Entretiens de Confucius 论语
14
1. Discipulus Hien interrogavit quid erubescendum? Confucius
respondit: si regno viget ordo, gratis frui censu; si regnum careat ordine,
adhuc frui censu, pudendum est.
2. Praevalendi vim, jactantiam, aversionem, cupidinem non habere locum, potest
haberi perfectum? Confucius ait: potest censeri difficile; perfectum vero ego
non affirmo.
3. Philosophus ait: sapientiae alumnus qui cogitet commoditates, non est dignus
qui habeatur sapientiae alumnus.
4. Philosophus ait: si in regno viget ordo, elate loquere, elate age; si regnum
careat ordine, elate age, loquere submissius (2).
5. Philosophus ait: habens virtutem, profecto constat verbis; habens verba, non
continuo possidet virtutem; corde perfectus profecto habet fortitudinem; fortis
non certo habet cordis perfectionem.
6. Discipulus Nan kong koa petiit a Confucio dicens: I peritus sagittandi, Ngao
terris impellebat cymbam, et uterque non obtinuit sunm moriendi modum (1). Yu et
Tsi ipsimet terram coluerunt, et tamen obtinuerunt imperium (2). Confucius non
respondit. Nan kong koa egresso, magister exclamavit: oh! quam sapiens iste vir,
quam aestimat virtutem iste vir!
7. Philosophus ait: sapiens qui non sit perfectus, datur quidem; at nunquam
invenitur vulgaris homo, qui perfectus sit.
8. Philosophus ait: quem amas, potesne non dure tractare? Si fidelis, potesne
non commonere?
9. Confucius dicebat: componentes diplomata, P'i chen crassius exarabat illa;
Che chou exigens expendebat illa; legationum praefectus Tse yu concinne
castigabat illa; e Tong li territorio Tse t'chan lepore colorabat illa (3).
10. Quidam petiit do Tse t'chan; Confucius respondit: beneficus est vir. Petiit
de Tse si; respondit: oh ille! ille (4)! Petiit de Koan tchong: respondit: is
erat, ut expoliatus Pé toparcha urbis P'ien trecentum familiis, indeque vescens
crassioribus cibis, ad finem aetatis sua nullum dederit indignationis verbum
(5).
11. Philosophus ait: pauperem esse quin indigneris, difficilius; divitem quin
superbias, facilius.
12. Philosophus ait: Mong kont'cho agens Tchao et Wei familiarum oeconomum, tunc
vero excelleret: at non posset agere principatuum T'eng et Sié toparcham (1).
13. Tse Ion interrogavit de perfecto viro: Confucius respondit: si quis Tsang on
tchong prudentiam, Kong t'cho temperantiam, Pien praefecti Tchoang tse
fortitudinem, et mei Jan k'ieou peritiam, haec exornaverit ope rituum et musices,
utique poterit censeri perfectus vir (2). Addiditque hodiernus vero perfectus
vir, nec necesse talis: qui videns lucrum cogitet justitiam, videns periculum
profundat vitam, jamdiu facta pactione non obliviscatur perpetuae vita pactum,
etiam poterit censeri perfectus vir (3).
14. Confucius interrogans de Wei praefecto Kong chou wen tse a quodam Kong ming
kia ait: estne verum, quod tuus magister nec loquitur, nec ridet, nec quid
admittit? Kong ming kia respondens ait: haec narrantes exaggerant. Meus dominus
cum tempus est, nonnisi tunc loquitur, hinc alii non fastidiunt ejus verba; cum
laetandum est, tunc vero ridet, hinc alii non sentiscunt ejus risum; cum aequum
est, tunc tantum recipit, hinc alii non gravantur ejus acceptationem. Confucius
ait: ita ille! At nunquid ille ita vere?
15. Philosophus ait: Tsang on tchong tenens Fang, petiit sibi constitui haeredem
in Lou: quamvis dicat se non coegisse principem, ego non credo (44).
16. Philosophus ait: regni Tsin Wen regulus, fraudulentus erat et minime rectus;
regni T'si Hoan regulus, rectus erat et non fraudulentus.
17. Tse lou ait: Hoan regulus occidit Ducis filium Kieou: Chao hou commoritur
illi, Koan tchong non commoritur; dico: nonne caruit pietate (1)? Confucius
respondit: Hoan regulum sub ductu congregasse omnes regulos, quin adhiberet
milites et currus, hujus Koan tchong fuit virtus; quis sicut iste pius, sicut
iste pius (2)?
18. Tse kong instat: nonne Koan tchong non fuit pius? Hoan regulus occidit Ducis
filium Kieou; non valuit commori, et insuper adjuvit illum. Confucius respondit:
Koan tchong adjuvit Hoan Ducem, ut esset archon regulorum; semel restauravit
imperium, et populus usque in praesens recipit illius beneficium. Si non fuisset
Koan tchong, nos ipsi soluto capillo sinixtrorsum laciniam fibularemus. Qui ergo
instar vulgi hominis vulgique mulieris praestans fidelitatem, seipsum
strangulasset in fossa vel canali, ut nemo ipsum cognoverit (3)?
19. Kong chou wen tse administer, magistratus Tchoan, cum Wen tse simul
ascendebat ad regiam. Confucius audiens id, ait: potest haberi cultus (4).
20. Confucio dicente Wei Ling regulum carere honestate, K'ang Lse ait si ita,
cur tamen non excidit? Confucius respondet: Tchong chou yu curat hospites et
advenas, Precator T'o praeest avorum fanis, Wang suen kia praepositus est
exercitus cohortibus; quae cum ita sint, quomodo ille excideret (5)?
21. Philosophus ait: si cujus verba non sint modesta, tunc exequi illa erit
difficile (1).
22. T'si toparcha, T'chen t'cheng tse, occiderat Kien regulum. Confucius abluit
caput corpusque, et regiam petens, rem detulit ad Ngai regulum, dicens: T'chen
heng interfecit suum principem; rogo punias illum. Regulus ait: certiores facias
illos tres dominos (2). Confucius sibi dixit: quia ego subsequor magistratuum
calcem (3), non audebam quin monerem: et princeps dixit ut moneam illos tres
dominos (4)! Adivit tres dominos, et monuit. Non annuerunt. Confucius respondit:
quia ego subsequor magistratuum calcem, non audebam quin monerem.
23. Tse lou qua sivit, qui serviendum principi. Confucius respondit: ne decipias,
et resiste illi.
24. Philosophus ait: vir sapiens sursum penetrat; vulgaris homo deorsum
progreditur (5).
25. Philosophus ait: veteres studebant pro se; prasentes student propter hominum
aestimationem.
26. Wei toparcha K'iu pé yu misit hominem ad Confucium. Confucius copiam fecit
illi sedendi, et interrogavit dicens: tuus dominus quid agit? Respondens ait:
meus dominus vellet minuere sua errata, et nondum potuit. Legato egresso,
Confucius exclamavit: o legatum! qualem legatum
27. Tseng tse dicebat: sapientis cogitatio non excedit suum officium (6).
28. Philosophus ait: sapiens modestus suis verbis, at excedens suis actibus.
29. Philosophus ait: sapientis ratio triplex; et ego nullam attingo corde
perfectus, non tristatur; prudens, non hallucinatur; fortis, non pavet. Tse Long
reponit: magister ipse dicis (7).
30. Tse kong metiebatur homines; Confucius ait: Se jam sapiens ergo! Ego vero
tale otium non habeo.
31. Philosophus ait: non angor alios non me ipsum noscere; doleo ipsum nihil
posse.
32. Philosophus ait: qui non praesumit deceptiones, non supponit diffidentias,
at ceteroquin prior odoratur, is an non sapiens (1)?
33. Wei cheng meou alloquens Confucium ait: K'ieou, cur es tam indesinenter
sollicitus? Nonne id est agere suaviloquentem? Confucius ait ego non audeo agere
suaviloquentem, sed odi pertinaciam.
34. Philosophus ait: famosus equus non laudatur a robore, laudatur a sua
tractabilitate.
35. Quidam ait: cum beneficiis retribuere simultates, quomodo? Confucius
respondit: cum quo retribues beneficia? Utitor aequitate ad compensandas
injurias, cum benefcio retribue beneficium.
36. Philosophus ait: nemo me novit, heu! Tse kong reponit: qui fit ut nemo
magistrum noscat? Confucius ait: non succenseo coelo, non criminor homines; ab
imis addiscens, ad altiora penetro; qui me cognoscit, is an non coelum?
37. Lou civis Kong pé liao accusaverat Tse lou apud Ki suen. Toparcha Tse fou
king pé id retulit dicens: meus dominus certo habet dubitantem animum a Kong pé
liao; at meae vires adhuc possent hujus cadaver exponere in foro vel regia.
Confucius respondit: rectam doctrinam acturam cursum necne, coelestis est
decreti; rectam doctrinam fore necne perituram, a coeli decreto est: Kong pé
liao, ille quid ad coeli decretum?
38. Philosophus ait: sapientes fugiunt saeculum; alii vero fugiunt patriam; alli
autem fugiunt tractandi speciem; alii demum fugiunt loquendi modum (2).
39. Philosophus ait: qui sic facesserunt, septem sunt homines (1).
40. Tse lou pernoctavit in Che men. Matutinus janitor ait: undenam? Tse lou
respondit: ex K'ong cognominato. Ait: is scilicet, qui scit aliquid impossibile,
et tamen idipsum agit (2)?
41. Philosophus pulsabat chalcophonum in Wei; fuit qui gestans corbulas, et
pertransiens Confucii januam, exclamavit: quanto cum affectu pulsat
chalcoplionum (3)! Postmodum vero subjunxit: oh! quam rudis ejus durities! Nemo
ipsum agnoscit; ergo cessandum, et nihil aliud. Si profundior est vadus, tunc
supra zonam amictus trajicias; si depressior, tunc vestes ad genu corripias (4).
Confucius ait: O pertinaciam! At non id difficile (5).
42. Tse tchang ait: Annalibus dicitur imperator Kao tsong, parentali luctu, tres
annos non fuisse locutus; quid signifcat (6)? Confucius respondit: quid
determinas Kao tsong? Antiquitatis homines omnes ita: principe defuncto, singuli
praefecti generatim administrabant propria, cum dependentia a primario ministro
per tres annos.
43. Philosophus ait: si superior amet ordinem, tunc populus facile mandatur.
44. Tse lou interrogavit de viro sapiente. Confucius respondit excolit se per
suiipsius vigilantiam, Instat: itane, et nihil amplius? Ait: excolit se indeque
vota explet aliorum. Instat: itane, et praeterea nihil? Ait: excolit se indeque
tranquillat populum. Excolere se ad pacem populi, Yao et Choen illi etiam
laborabant de hoc (7).
45. Yuen jang decussatis pedibus expectabat; Confucius ait: junior, nec
observasti majores; adultus, nec habuisti quod laudaretur; et senior, nec
moreris; id est esse cladem: et cum scipione pulsavit ejus tibiam (1).
46. Kiué tang pagi puer deferebat mandata; quidam petiit de illo dicens:
proficit ergo? Confucius respondit: ego video illum considere in dignitatis sede,
video illum cum majoribus natu pariter incedere: non est studiosus proficiendi,
sed volens quamprimum formatus evadere (2).
Confucius' Analects in Latin 15
感谢您访问本站。