欢迎访问本站。
Confucius' Analects in Latin 12 Confucian Analects Les Entretiens de Confucius 论语
13
1. Tse lou quaesivit de populi regimine. Confucius respondit:
praeeas illi, labores ei (1). Rogavit plura; ait: iis ne lassescas.
2. Tchong kong agebat Ki familiae administrum, petiitque de gubernatione.
Confucius respondit: praemitte habentes officii curam (2), condona parvas culpas,
evehe sapientes et peritos. Ait: qui noscam virtutem peritiamque, ut eveham
illam? Respondit: evehe quos tu noscas; quos vero tu non noveris, alii an ipsi
missos facient?
3. Tse lou ait: Wei princeps expectat magistrum, ut fungaris magistratu:
magister quid prius praestiturus (3)? Confucius respondit: quod potissimum,
nonne reformare appellationem (4)? Tse Ion exclamavit: estne ita? magister
digreditur; quorsum haec reformatio? Confucius respondit quam rusticus iste Yeou!
Sapiens in iis, qum ipse necdum perceperit, quippe omittentis instar. Si titulus
non sit rectus, tunc appellatio non probatur (5); si appellatio non probetur,
tunc res non perficientur; si res non perficiantur, tunc officia et harmonia non
florebunt; si officia et harmonia non floreant, tunc supplicia et poenae non
quadrabunt; si supplicia et poenae non quadrent, tunc populus non habet ubi
ponat manus et pedes. Ideo sapiens princeps quod nominat, certe decebit
denominari; et quod denominat, certe licebit peragi: sapiens princeps in suis
appellationibus nihil habet quod temere sit, idque totum est.
4. Fan t'che rogavit doceri agriculturam. Confucius respondit: ego haud par
veterano agricolae. Rogavit doceri agere olitorem; respondit: ego nec tanti ac
veteranus olitor. Fan t'che exeunte, Confucius ait: o vulgarem hominem, Fan siu!
Si superior amet ritus, tunc populi nemo audebit non revereri; si superior amet
iustitiam, tunc populi nemo audebit non acquiescere; si superior amet
sinceritatem, tunc populi nemo audebit non adhibere voluntatem. Porro si ita,
tunc quatuor regionum populi fasciatos gestabunt suos infantes et accurrent.
Quorsum uti agricultura?
5. Philosophus ait: didiceris Carmina tercenta; si collata tibi administratione,
nescias expedire, missusque ad quatuor regiones, nequeas a te solo dare
responsiones, licet multa, tamen cui usui facient (1)?
6. Philosophus ait: si cujus persona sit recta, quin jubeat, tamen agent; si
ejus persona non sit recta, licet jubeat, non obsequentur.
7. Philosophus ait: Regnorum Lou et Wei administratio, sicut germani fratres
(2).
8. Confucius aiebat de Wei toparcha Kong tse king: bene degebat domi; incipiens
possidere, dicebat: aliquantulum cumulavi; pauxillum habens, dicebat: circiter
complete habeo; affatim habens, dicebat: prope splendidum est.
9. Confucius adibat regnum Wei, Jan yeou rhedario. Confucius ait multitudo
quanta! Jan yeou subjunxit: cum multi sint, quid praeterea addendum? ait:
ditandi. Subjunxit: cum ditati fuerint, quid adhuc addendum? ait: instruendi.
10. Philosophus ait: si esset qui me uteretur, evolutis anni mensibus jam foret
sat bene; tribus autem annis haberetur perfectio.
11. Philosophus ait: probum virum tenentem regnum centum annis, etiam posse
domare nefandos et abolere supplicia, proh! quam verum illud effatum!
12. Philosophus ait: si haberetur verus rex, profecto uno saculo et jam staret
virtus (3).
13. Philosophus ait: si quis reformet suam personam, ad gerendum magistratum
quid negotii (1)? si nequeat reformare suam personam, quo unquam reformabit
alios modo?
14. Jan tse redeunte ex aula, Confucius petiit, cur tam sero? Respondit fuerunt
politica. Confucius ait: illius negotia scilicet (2); si fuissent politica,
licet non me utatur, mihi ipsi datum fuisset ea audire.
15. Ting regulus petiit: unicum verbum, quod tamen valeat erigere regnum,
existitne? Confucius respondens ait: dictio, non potest tantum illa portendere.
At vulgi effatum ait: agere principem difficile, agere ministrum non facile. Si
noveris agendi principem difficultatem, nonne prope est ut uno verbo jam
erigatur regnum? Instat: unicum verbum quicum pessumdetur regnum, existitne?
Confucius respondens ait: dictio non potest tantum illa portendere. Vulgi
effatum ait: ego nihil gaudeo in agendo regem, nisi quod verba faciens, jam nemo
mihi contradicat. Si illa bona sint et nemo iis contradicat, nonne quidem
pulchrum erit? Si non bona et Demo iis contradicat, nonne prope est ut uno verbo
jam pessumdetur regnum (3)?
16. Oppidi Che praefectus interrogavit de gubernatione. Confucius respondit:
propinqui gaudeant, remoti adveniant.
17. Tse hia agens urbis Kiu fou praefectum, interrogavit de gubernatione (4).
Confucius ait: non sit voluntas praéceps, ne respicias parva lucra. Si volentia
praeceps, tunc mancus exitus; si respicias modica lucra, tunc majores res non
perficientur.
18. Oppidi Che praefectus monens Confucium ait: in meo pago sunt qui recte
procedunt: si cujus pater surripiat ovem, tunc filius testatur hoc. Confucius
ait: meorum popularium rectitudo differt ab ista: pater pro filio celat, thus
pro patre occultat; rectitudo inert hujusmodi medio (5).
19. Fan t'che interrogavit de solida virtute. Confucius ait: domi degens
gravitatem, tractans negotia sedulitatem, agens cum aliis fidelitatem serva;
etiamsi adeas barbaras tribus, non licebit ca rejicere.
20. Tse kong interrogans ait: quid agam ut possim vocari sapiens candidatus (1)?
Confucius respondit: actionibus propriis serva pudorem, missus in quatuor
regiones no dedecores principis mandatum, et poteris vocari verus candidates.
Subjunxit: ausim interrogare quis a tali secundus? Respondet: quem generis
cognatio appellet pium in parentes, vici populares praedicent obsequentem erga
majores. Subjunxit: ausim interrogare quis ab hoc secundus? Respondet: qui in
verbis omnino sincerus, in actionibus omnino tenax. Duriusculus hujusmodi,
vulgaris homo sane: attamen etiam poterit haberi ut secundus. Subjunxit: qui in
praesens exercent administrationem, quomodo sunt? Confucius ait; Eheu! modioli
quasillive (2) homunciones, qui digni ut numerentur!
21. Philosophus ait: si non inveniam mediam tenentes viam, quibus communicem
sapientiam, an non potius alta praesumentibus rectique tenacibus? Alta
praesumentes progrediuntur et aemulantur, recti tenaces est quod nunquam agunt
(3).
22. Philosophus ait: meridionales homines habent effatum dicens homo qui careat
constantia, nec potest agere hariolum medicumve: sophos (4)! Si quis non reddat
constantem suam virtutem, alii excipient eum, probris. Confucius exclamavit: non
consideratur; en totum (5).
23. Philosophus ait: vir sapiens est concors, sed nulla coitione; vulgaris homo
coit, quin sit concors (6).
24. Tse kong interrogans ait: si pagi homines omnes ament quempiam, quomodo?
Confucius ait: nondum bene. Si pagi homines omnes aversentur illum; quomodo?
Confucius ait: nondum bene; illud melius, si popularium boni ament illum, et qui
improbi sunt oderint illum.
25. Philosophus ait: viro sapienti facile servitur, at difficile satisfit: si
enim oblecteris cum non juxta rationem, non laetabitur; at quoad ejus uti aliis,
metitur capacitatem eorum. Vulgari homini difficile famulatus, facile vero
oblectamentum praestatur: si enim oblectes illum, licet non juxta rationem,
delectabitur; at quod ad ipsum utentem aliis, exigit perfectionem.
26. Philosophus ait: vir sapiens est tranquillus et non superbus, vulgaris homo
est superbus et non tranquillus.
27. Philosophus ait: fortis, constans, habitu simplex, loquela tardus, propior
est perfectioni.
28. Tse lou interrogans ait: quid agam ut possim dici sapientiae candidatus?
Confucius respondet: animo fervidus, verbo stimulans, ore comis, poteris dici
candidatus; cum amicis fervidus et stimulans, cum fratribus comis (1).
29. Philosophus ait: si probus vir erudiat populos septem annos, etiam poterunt
praesto esse militiae.
30. Philosophus ait: adhibere necdum instructos populos ad bellum, hoc dicitur
abjicere illos.
Confucius' Analects in Latin 14
感谢您访问本站。